Tuần từ ngày 11/12 đến 17/12 là tuần thứ 5 liên tiếp Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) thực hiện chuỗi nội dung “Điểm tin tuần” để tổng hợp những thông tin nổi bật về lừa đảo trực tuyến tại Việt Nam, qua đó giúp đông đảo người dân có thêm kiến thức, nhận diện được các hình thức lừa đảo giúp tự bảo vệ mình an toàn khi tham gia môi trường số.
Chiêu lừa đảo ‘Nhờ tuyển làm việc thiện’
Theo Cục An toàn thông tin, gần đây tình trạng tấn công, chiếm quyền kiểm soát tài khoản mạng xã hội của người dùng, sau đó thực hiện hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản gia tăng mạnh. Mục tiêu của tội phạm lừa đảo trực tuyến đang có xu hướng tập trung vào nhóm người cao tuổi, phụ nữ thất nghiệp.
Đáng chú ý, các đối tượng không dùng cách thức chiếm đoạt tài khoản Facebook theo kiểu cũ, mà tạo dựng lên kịch bản chi tiết, theo dõi, thu thập đầy đủ thông tin của nạn nhân. Đơn cử, bà Trần Thị H ở TP.HCM bị các đối tượng mạo danh tài khoản Facebook con gái bà đang sống ở nước ngoài để nhắn tin nhờ chuyển tiền giúp đỡ đồng hương.
Tài khoản Facebook giả mạo dùng ảnh đại diện, ảnh bìa và các thông tin giống với tài khoản của con gái bà H. Các đối tượng còn thu thập hình ảnh, video khuôn mặt của con gái bà H và sử dụng công nghệ AI Deepfake gọi video với bà nhằm lấy lòng tin.
Trong bối cảnh tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng xã hội ngày càng diễn biến phức tạp, Cục An toàn thông tin lưu ý, khi có hoạt động vay mượn, chuyển khoản cho người thân, nhất là ở nước ngoài, người dân cần phải gọi điện thoại xác thực để tránh mất tiền oan.
Giả mạo VTV tuyển thí sinh thi ‘Lễ hội áo dài xuân Giáp Thìn 2024’
Mới đây, tiếp nhận phản ánh của người dân về thủ đoạn lừa đảo giả mạo tuyển thí sinh dự thi áo dài nhằm chiếm đoạt tài sản, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an TP.HCM đã kịp thời ngăn chặn nạn nhân chuyển tiền cho đối tượng lừa đảo.
Với thủ đoạn tạo lập các trang mạng xã hội "Quảng bá về lễ hội áo dài xuân Giáp Thìn 2024", các đối tượng đăng tải thông tin tuyển thí sinh dự thi áo dài với giải thưởng hấp dẫn và nhiều quyền lợi đi kèm. Khi nạn nhân tin tưởng, sẽ bị dẫn dụ truy cập đến website giả mạo trang thông tin điện tử của VTV. Tại đây, lợi dụng danh nghĩa quy định và thể lệ chương trình, đối tượng tiếp cận, thu thập thông tin cá nhân, đồng thời yêu cầu nạn nhân chuyển tiền theo tài khoản ngân hàng chỉ định để thực hiện các thử thách trực tuyến.
Trước thủ đoạn này, Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân cần đề cao cảnh giác và tuyệt đối không tham gia các hội thi, lễ hội quảng bá trên mạng khi chưa trực tiếp xác minh, kiểm tra thông tin ngoài đời thực; không chuyển tiền theo yêu cầu của kẻ lừa đảo.
Sử dụng mã độc đánh cắp thông tin ngân hàng của người dùng
Thời gian gần đây, tình trạng tội phạm dùng các loại mã độc đánh cắp thông tin, mã hóa dữ liệu của người dùng để chiếm đoạt tài sản lại xuất hiện phổ biến, đặc biệt là giả mạo các ứng dụng trực tuyến tăng cao vào dịp cuối năm nay.
Các đối tượng sử dụng câu chuyện ngụy trang hợp lý và bài bản để dẫn dụ nạn nhân cài đặt ứng dụng mã độc. Đặc biệt, các đối tượng đã lợi dụng lỗ hổng trên một số trang mạng điện tử có đuôi .gov.vn hay .com.vn để cài ứng dụng chứa mã độc. Mục đích là để nạn nhân tải ứng dụng chứa mã độc về và chiếm quyền điều khiển trên thiết bị.
Sau khi khống chế điện thoại nạn nhân, đối tượng sẽ khai thác thông tin riêng tư, truy cập vào danh bạ… để tìm cách đe doạ hoặc tiếp tục dẫn dụ các nạn nhân khác là người quen trong danh bạ. Mã độc này có thể chứa các tính năng không cho phép người dùng gỡ cài đặt nó. Vì vậy, để có thể loại bỏ mã độc này nạn nhân sẽ phải khôi phục cài đặt gốc cho điện thoại của mình.
Trước tình trạng trên, Cục An toàn thông tin đề nghị người dân tuyệt đối không truy cập vào các đường link lạ hoặc cài các ứng dụng từ trang web, cổng thông tin bên ngoài; bật chức năng Google Play Protect. Người dân cũng cần thường xuyên nâng cấp hệ điều hành điện thoại và sử dụng phần mềm diệt virus có bản quyền. Trường hợp phát hiện ra thiết bị nhiễm mã độc, người dân cần nhanh chóng phong tỏa tài khoản cá nhân, công ty nếu nghi vấn và báo cho cơ quan có thẩm quyền.
Lừa ‘bán xe xịn giá rẻ’ trên mạng xã hội để chiếm đoạt tiền
Gần đây, trên mạng xã hội lại xuất hiện phương thức lừa đảo mới, với mục tiêu là những người tiêu dùng ham mua xe giá rẻ. Cụ thể, các đối tượng tạo lập các trang Facebook giả mạo các cơ quan nhà nước như: “Cục Hải quan thanh lý xe”, “Xe thanh lý đợt 1/2023 Hải quan chính ngạch”…; liên tục chạy quảng cáo và đăng tải những hình ảnh, video về những sản phẩm xe chất lượng nhưng giá bán chỉ bằng 1/3, 2/3 giá thị trường, nhằm tiếp cận tối đa số lượng người dùng có nhu cầu mua xe hoặc quan tâm đến thị trường xe.
Tiếp đó, đối tượng nhắn tin trực tiếp với những tài khoản tương tác thông qua Messenger hoặc Zalo, Telegram. Để tăng độ uy tín, các đối tượng còn làm giả giấy tờ của cơ quan nhà nước về việc thanh lý xe hoặc các loại giấy tờ chứng minh nguồn gốc xe.
Quá trình trao đổi, các đối tượng sẽ yêu cầu nạn nhân gửi ảnh căn cước công dân để làm giấy tờ xe; yêu cầu chuyển khoản tiền đặt cọc 20% giá trị xe và nhiều khoản phí khác để giữ xe; xin địa chỉ nhà để giao xe tận nơi. Tuy nhiên, sau khi nạn nhân chuyển tiền cọc, các đối tượng sẽ lập tức chặn mọi liên lạc với các nạn nhân.
Để tránh sập bẫy lừa đảo, Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân nên lựa chọn những địa điểm uy tín và chính thống khi có nhu cầu mua xe. Người tiêu dùng cần tỉnh táo để suy xét kỹ càng, bởi không có cơ quan nhà nước hay cá nhân nào được phép thanh lý xe nhập lậu, trốn thuế, giá rẻ như thông tin trang các trang mạng xã hội.
Rộ chiêu lừa đảo qua dịch vụ hẹn hò trực tuyến
Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng Công nghệ cao, Công an TP.Đà Nẵng ngày 9/12 phát cảnh báo về hình thức lừa đảo bằng dịch vụ hẹn hò trực tuyến cách tiếp cận mới, nhắm tới nạn nhân là nam giới. Hàng loạt các tài khoản mạng xã hội Facebook mạo danh các nhà hàng, khách sạn, bar, vũ trường nổi tiếng ở Đà Nẵng quảng cáo dịch vụ hẹn hò trực tuyến nhằm lừa đảo bằng hình thức làm nhiệm vụ.
Cụ thể, các đối tượng tạo tài khoản Facebook và sử dụng tên, hình ảnh, logo thương hiệu của các nhà hàng, khách sạn, bar, vũ trường có thật trên địa bàn Đà Nẵng nhằm tạo lòng tin với nạn nhân, sau đó chạy quảng cáo.
Khi có nạn nhân sập bẫy, các đối tượng dẫn dụ nạn nhân tham gia vào các hội nhóm Telegram, hướng dẫn nạn nhân truy cập website giả mạo để đăng ký tài khoản và sử dụng các dịch vụ. Tại đây, đối tượng tiếp tục yêu cầu nạn nhân nạp thêm tiền để tham gia nhiệm vụ mới rồi nhận tiền hoa hồng.
Tuy nhiên, khi số tiền nạp ngày càng lớn thì đối tượng liên tục lấy cớ nạn nhân thao tác sai và yêu cầu nạp tiền tiếp thì sẽ được rút hết toàn bộ số tiền. Đến khi nạn nhân không còn khả năng nạp tiền, đối tượng nhanh chóng chặn nạn nhân và chiếm đoạt số tiền nạn nhân đã nạp vào.
Trước tình hình trên, Cục An toàn thông tin khuyến nghị người dân nâng cao cảnh giác khi tham gia các ứng dụng hẹn hò trực tuyến, tránh bị kẻ xấu lợi dụng. Khi nghi ngờ bị lừa đảo, người dân phải báo ngay cho cơ quan công an gần nhất để có biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật.
