Đào tạo thương mại điện tử tại các trường Đại học

 Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số phối hợp với Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học “Đào tạo thương mại điện tử tại các trường đại học” tại Trường Đại học Thuỷ Lợi. Đây là lần đầu tiên có hội thảo về đào tạo thương mại điện tử được tổ chức ở Hà Nội. 

Trong hai năm 2020 – 2021 nước ta trải qua đại dịch Covid-19 với những tác động nặng nề tới kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, lĩnh vực thương mại điện tử tiếp tục duy trì được đà phát triển nhanh. Ước tính năm 2021 lĩnh vực này đạt tốc độ tăng trưởng vượt 20% và đạt quy mô trên 16 tỷ USD. Tốc độ này sẽ cao hơn nhiều trong bốn năm 2022 - 2025 nhờ kiểm soát tốt đại dịch Covid-19 và những động lực tăng trưởng từ Làn sóng thứ hai của thương mại điện tử.

Báo cáo Chỉ số Thương mại điện tử năm 2020 và 2022 đã nhấn mạnh nguồn nhân lực chất lượng cao về thương mại điện tử tại hàng triệu doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như các hộ kinh doanh trên cả nước là một trong các yếu tố quyết định tới sự phát triển nhanh và bền vững của thương mại điện tử nước ta trong giai đoạn tới. Kênh chủ yếu để đào tạo nguồn nhân lực thương mại điện tử chuyên nghiệp, chất lượng cao là các trường đại học.

Tại Hội thảo lần này trao đổi về hai chủ đề chính. Chủ đề thứ nhất là đánh giá nhu cầu nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự phát triển TMĐT trong giai đoạn từ nay tới năm 2025 và xa hơn tới năm 2030, khả năng đáp ứng nhu cầu này từ các cơ sở giáo dục đại học trên cả nước. Chủ đề thứ hai đi sâu vào các vấn đề liên quan trực tiếp tới giảng dạy TMĐT tại các trường đại học.  

Theo Cục thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho hay, hiện quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam đứng thứ 3 Đông Nam Á, sau Indonesia và Thái Lan nhưng tốc độ tăng trưởng đứng thứ 2.

Tại Hội thảo, bà Lại Việt Anh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) cho biết: hiện rất nhiều tập đoàn thương mại điện tử và các tập đoàn bán lẻ lớn của thế giới đánh giá, tuy quy mô thương mại điện tử Việt Nam đứng sau Indonesia nhưng mặt bằng chung về trình độ dân trí, trình độ ứng dụng và nguồn nhân lực của thương mại điện tử Việt Nam được đánh giá rất khả quan, thậm chí ngang với Thái Lan và chỉ sau Singapore, trong khi tốc độ tăng trưởng của Việt Nam cao hơn hai nước này.

“Vì nguồn nhân lực tham gia thương mại điện tử Việt Nam trẻ, có khả năng hấp thụ công nghệ, kĩ thuật mới nhanh nhạy cũng như họ khát khao ứng dụng công nghệ mới để tham gia hoạt động kinh tế thương mại, cũng như khởi nghiệp và phát triển doanh nghiệp trên môi trường số. Đây là yếu tố rất thuận lợi cho thương mại điện tử nói chung và hoạt động đào tạo nhân lực cho ngành nói riêng”, bà Lại Việt Anh chia sẻ thêm.

Chính vì vậy, trong quyết định số 645 về Kế hoạch tổng thể phát triển thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2021 – 2025 đã đặt ra mục tiêu 50% cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp triển khai đào tạo thương mại điện tử. Một triệu lượt doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cán bộ quản lý nhà nước, sinh viên được tham gia các khoá đào tạo về kỹ năng ứng dụng thương mại điện tử.

Theo ông Đoàn Quốc Tâm, Trưởng ban Hợp tác Hiệp hội thương mại điện tử Việt Nam (VECOM) cho biết, trong 10 qua, số trường đại học mở ngành đào tạo thương mại điện tử với mã ngành 7340122 đã tăng lên 36 trường, 40 trường đại học đã đào tạo chuyên ngành thương mại điện tử; 53 trường đã giảng dạy học phần thương mại điện tử tại nhiều ngành liên quan… Ngoài ra là chương trình đào tạo, đội ngũ giảng viên cũng phát triển hơn nhiều so với một thập kỷ trước.

Ông Đoàn Quốc Tâm cho rằng, tuy có những bước tiến lớn như trên nhưng các trường đại học còn nhiều thử thách cần vượt qua để có thể đáp ứng nhu cầu nguồn nhân lực rất cao của lĩnh vực thương mại điện tử giai đoạn đến năm 2025 và xa hơn nữa. Từ đội ngũ giảng viên cần nâng cao số lượng và chất lượng cho đến việc các chương trình đào tạo phải đi vào thực tế hơn cũng như việc hợp tác đào tạo giữa nhà trường, cơ quan quản lý và doanh nghiệp phải được thắt chặt hơn; Hoạt động hỗ trợ đào tạo, bao gồm hoạt động của các trung tâm khởi nghiệp hay các câu lạc bộ sinh viên cần phải tổ chức thường xuyên và hấp dẫn hơn nữa.

Bên cạnh đó cần có dự báo khách quan về nhu cầu học thương mại điện tử với chỉ tiêu tuyển sinh; Phải tuyên truyền mạnh mẽ hoạt động định hướng nghề nghiệp cùng với đó số lượng các trường đại học đào tạo ngành thương mại điện tử phải tương xứng với chất lượng hơn, ông Tâm nhấn mạnh.

Về vấn đề liên kết giữa các trường đại học với doanh nghiệp, gắn đào tạo với thực tiễn bà Vũ Thị Minh Tú – Giám đốc đối ngoại Lazada cho hay, thời gian qua các doanh nghiệp thương mại điện tử tăng trưởng mạnh mẽ. Ngành thương mại điện tử đang rất khát nhân lực. Nhu cầu tuyển dụng nhân sự thương mại điện tử của các doanh nghiệp là rất lớn.

Không chỉ các sàn thương mại điện tử có nhu cầu mà ngay cả các doanh nghiệp bán lẻ đang chuyển đổi số, chuyển dịch kinh doanh lên thương mại điện tử cũng cần nhân lực chuyên ngành để triển khai. Đây là lý do nhu cầu nhân lực chất lượng cao trong thương mại điện tử liên tục tăng nhanh.

Đặc thù ngành TMĐT có rất nhiều công việc mới chưa có trường đào tạo như Affiliate Marketing, Livestreaming,…chính vì vậy, trong quá trình tuyển chọn nhân sự, Lazada không giới hạn ngành học với các bạn sinh viên mới ra trường. có thể kể đến một số ngành học mà nhiều sinh viên hiện nay đang học phù hợp với ngành TMĐT như ngành Quản trị Kinh doanh, TMĐT, Marketing, Ngôn ngữ Anh/ Trung, CNTT, Logistics,…Như vậy cơ hội việc làm đối với các bạn sinh viên hiện nay vô cùng rộng mở.

Từ thực tế đó, tới tháng 8 năm 2022 đã có 28 trường đào tạo ngành thương mại điện tử đã cùng VECOM thành lập Mạng lưới các cơ sở giáo dục đào tạo thương mại điện tử. Ngày 7/9, Mạng lưới chính thức ra mắt, sẽ giúp các cơ sở giáo dục tận dụng, chia sẻ nguồn tài nguyên, nhân lực của nhau nhằm nâng cao chất lượng đào tạo thương mại điện tử và kinh tế số, đồng thời thúc đẩy hoạt động hợp tác quốc tế trong đào tạo nhân lực, đảm bảo cung cấp đầy đủ, kịp thời nguồn nhân lực chất lượng cho sự phát triển của lĩnh vực thương mại điện tử.