Ngày 14/8, tại Hà Nội, Cục Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) phối hợp với Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường đã tổ chức giới thiệu Dự án “Lồng ghép chống chịu biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường để phát triển các đô thị xanh loại II”. Đây là một trong những hoạt động quan trọng nhằm hiện thực hóa cam kết của Việt Nam trong ứng phó với biến đổi khí hậu, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi mô hình phát triển đô thị theo hướng xanh, bền vững và thích ứng tốt hơn với các yếu tố thời tiết cực đoan. Dự án được tài trợ bởi Quỹ Môi trường Toàn cầu (GEF) thông qua Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), triển khai từ năm 2020 đến năm 2025.
Dưới áp lực ngày càng gia tăng từ ô nhiễm không khí, nước, rác thải sinh hoạt và tác động rõ rệt của biến đổi khí hậu, các đô thị Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức trong công tác quy hoạch, quản lý và đảm bảo chất lượng môi trường sống. Dự án được thiết kế nhằm giải quyết các vấn đề trên thông qua triển khai đồng bộ các hợp phần chính sách, kỹ thuật, tài chính và truyền thông, với mục tiêu đặt ra là chuyển đổi các đô thị loại II trở thành những đô thị xanh, có khả năng chống chịu khí hậu và phát triển bền vững.
Ông Nguyễn Trung Thắng, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường, đồng thời là Phó Giám đốc Ban Quản lý Dự án, cho biết dự án tập trung vào ba địa phương thí điểm gồm Huế, Tuyên Quang và Phú Thọ. Đây là những địa phương có tiềm năng phát triển đô thị nhưng cũng đang chịu nhiều tác động từ biến đổi khí hậu. Các hoạt động chính bao gồm: nghiên cứu đánh giá thực trạng, nâng cao nhận thức cộng đồng, đào tạo chuyên môn và tăng cường năng lực thể chế địa phương. Cục Môi trường là đơn vị chủ trì, phối hợp cùng các đối tác trong và ngoài nước triển khai dự án.
Bà Trần Thu Hương, Giám đốc Dự án, cho biết dự án được cấu trúc theo bốn hợp phần lớn: xây dựng khung chính sách quốc gia về bảo vệ môi trường và chống chịu biến đổi khí hậu; triển khai thí điểm các giải pháp phát triển đô thị xanh tại các địa phương; thử nghiệm các giải pháp tài chính sáng tạo nhằm phòng chống rủi ro khí hậu; và hỗ trợ xây dựng quy hoạch môi trường tổng hợp ở cấp tỉnh, thành phố. Các hoạt động điển hình như tổ chức hội thảo, tập huấn cán bộ, xây dựng văn bản pháp luật, áp dụng công cụ kỹ thuật – pháp lý và thí điểm quy hoạch hành động phát triển đô thị xanh (GCAP) sẽ được thực hiện đồng thời tại các địa phương được chọn.
Một nội dung đáng chú ý của dự án là thử nghiệm hệ thống nhãn sinh thái đối với các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường, hướng đến khuyến khích tiêu dùng bền vững và phát triển kinh tế tuần hoàn trong đô thị. Việc kết hợp các giải pháp kỹ thuật với truyền thông cộng đồng được xem là yếu tố then chốt nhằm nâng cao nhận thức xã hội, thu hút sự tham gia của người dân, doanh nghiệp và chính quyền trong việc hiện thực hóa mục tiêu đô thị xanh. Giám đốc Dự án cho biết, sự lồng ghép chặt chẽ giữa truyền thông và kỹ thuật sẽ giúp các hoạt động không chỉ dừng lại ở hạ tầng mà còn góp phần chuyển đổi hành vi và thói quen tiêu dùng của cộng đồng địa phương.
Ngoài ra, một trong những nhiệm vụ quan trọng được triển khai là kiểm kê khí nhà kính – bước đi cần thiết để Việt Nam tiến tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 như đã cam kết tại các hội nghị khí hậu toàn cầu. Dự án sẽ cung cấp các bộ tài liệu hướng dẫn đo lường, thẩm định lượng phát thải, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao nhận thức và tuân thủ quy định pháp luật liên quan. Đồng thời, bộ công cụ đánh giá mức độ dễ bị tổn thương của đô thị cũng sẽ được phát triển để hỗ trợ chính quyền trong việc lập quy hoạch và hoạch định chính sách trong tương lai.
Tại buổi giới thiệu, đại diện các bộ, ngành, tổ chức quốc tế và địa phương đã cùng thảo luận các kết quả ban đầu và định hướng truyền thông của dự án. Các bên thống nhất rằng, việc triển khai dự án không chỉ góp phần giải quyết vấn đề trước mắt mà còn đặt nền tảng cho những chiến lược dài hạn trong phát triển đô thị bền vững. Sau khi dự án kết thúc, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ tiếp tục kế thừa và mở rộng các hợp phần hiệu quả, trong khi ADB dự kiến hỗ trợ thêm về vốn vay và phát triển hạ tầng đô thị.
Dự án là minh chứng cụ thể cho nỗ lực chủ động của Việt Nam trong ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và bảo đảm chất lượng sống cho các thế hệ tương lai, thông qua những bước đi thiết thực, đồng bộ và có sự phối hợp rộng rãi từ nhiều cấp, nhiều ngành và các đối tác quốc tế.
