Tại Việt Nam trong vài năm trở lại đây, vấn nạn lừa đảo trực tuyến trở nên phức tạp với những con số thiệt hại ngày càng lớn, từ các thẻ cào mệnh giá vài trăm ngàn đồng nạp cho kẻ giả mạo đến hàng trăm triệu đồng chuyển khoản ngân hàng vì tin rằng "người thân" đang gặp sự cố khẩn cấp. Cá biệt có những nạn nhân thiệt hại đến hàng tỷ đồng vì rơi vào bẫy lừa đảo qua email, điện thoại hoặc các hình thức lừa đảo trực tuyến như kêu gọi đầu tư tài chính online.
Lừa đảo trực tuyến tăng mạnh từ khi các đợt dịch Covid-19 bùng phát tại Việt Nam. Theo Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC), riêng năm 2021, đã có hơn 1.000 website lừa đảo trực tuyến, giả mạo các ngân hàng, tổ chức tài chính bị phát hiện và xử lý.
Để nâng cao nhận thức về lừa đảo trực tuyến đang gia tăng cả về phương thức lẫn số lượng, Google và Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia đã hợp tác ra mắt website DauhieuLuadao.com (Dấu hiệu Lừa đảo). Đây là một trong nhiều hoạt động thuộc chương trình “An toàn hơn cùng Google” dành cho người Việt.
Nhấn mạnh bảo vệ an toàn thông tin cho người dùng luôn là ưu tiên hàng đầu, đại diện Google châu Á Thái Bình Dương cho biết, bên cạnh việc xây dựng và thiết kế các sản phẩm an toàn theo mặc định, Google cũng tích cực hợp tác với các tổ chức tại Việt Nam để trang bị và đào tạo kiến thức an toàn thông tin cho người dùng ở nhiều độ tuổi.
Theo đại diện NCSC, môi trường mạng là phương tiện đắc lực cho người dùng trong thời đại số nhưng bên cạnh đó vẫn luôn tiềm ẩn rất nhiều rủi ro, nguy cơ. Trước những khó khăn và tâm lý lo lắng của người dân, NCSC đã triển khai những chương trình khác nhau với mong muốn bảo vệ tối đa cho người dân trên không gian mạng.
Dauhieuluadao.com (Dấu hiệu lừa đảo) là một trong những nội dung được NCSC và Google hợp tác giúp người dùng có những kiến thức, kỹ năng để tránh được các tình huống lừa đảo phổ biến trên không gian mạng.
“Chúng tôi tin rằng việc triển khai những chương trình như vậy cùng với việc phát triển hệ sinh thái Tín nhiệm mạng tại địa chỉ tinnhiemmang.vn, sẽ giúp người dùng nhận biết nhanh, chính xác các tổ chức, website, hệ thống và thiết bị tin cậy. Từ đó ngăn ngừa được các cuộc tấn công lừa đảo, tạo dựng niềm tin số cho người dùng khi sử dụng dịch vụ trên không gian mạng”, đại diện NCSC cho hay.
 |
DauhieuLuadao.com được xây dựng dựa trên Scamspotter.org, một dự án kết hợp giữa Google và Mạng lưới Hỗ trợ An ninh mạng Hoa Kỳ. Với trang web này, NCSC hợp tác cùng Google để bản địa hóa một số nội dung, đồng thời xây dựng, bổ sung các tình huống lừa đảo điển hình thường xảy ra với người dân Việt Nam. Website cũng được Trung tâm tích hợp vào Cổng không gian mạng quốc gia tại địa chỉ staging.khonggianmang.vn để người dân dễ dàng sử dụng.
Như tên gọi, website Dauhieuluadao.com mang đến những thông tin nhận diện phương thức và nội dung lừa đảo phổ biến của tội phạm mạng. Các đối tượng này thường tập trung vào nhóm tin giật gân, tin giả mạo thông báo của công ty hay từ người thân quen, hoặc đe dọa bằng cách giả mạo cơ quan chức năng, giả mạo nhân viên sàn thương mại điện tử hoặc các thương hiệu lớn, dùng nhiều chiêu trò đánh vào tâm lý đối tượng khiến họ trở nên bị động và dễ bị dẫn dắt vào bẫy lừa đảo.
 |
Không chỉ mang tới nội dung nhận diện lừa đảo mạng, website DauhieuLuadao.com còn có bài kiểm tra thực tế dưới dạng câu hỏi trắc nghiệm hữu ích cho người dùng, bao gồm các hình thức nhận dạng lừa đảo: Thẻ quà tặng; Tin tốt bất ngờ như trúng thưởng giải đặc biệt; Yêu cầu cung cấp thông tin qua điện thoại hay email từ đại diện cơ quan chức năng; Liên hệ từ một bên cung cấp dịch vụ thiết yếu như điện, nước mà bạn đang sử dụng; Tin nhắn giả mạo từ tài khoản mạng xã hội của người thân yêu cầu nạp tiền, nạp thẻ điện thoại, hay chuyển khoản.
Trước đó, Google đã phối hợp cùng Trung tâm NCSC ra mắt công cụ “Trắc nghiệm về Lừa đảo qua mạng” (Phishing Quiz), một quy trình hữu ích để kiểm tra mức độ nhận biết các hình thức lừa đảo trên Internet, cụ thể là hình thức lừa đảo qua email.
Đồng hành cùng Google và NCSC giúp người dùng nhận biết chiêu trò lừa đảo một cách trực quan hơn, chiến dịch lần này có sự góp sức của nhiều nhà sáng tạo nội dung YouTube nổi tiếng trong chủ đề cảnh giác, chống lừa đảo như Anh Thám Tử, Hay Online, Thám tử Nhí, Bà Lão Thám Tử; hay các nhóm sáng tạo BabyKopo Home, Rikaki Gaming, Dalin Vlog, và nhóm Hài độc thoại Saigon Tếu. Nội dung của các video chủ yếu xoay quanh những tình huống lừa đảo thực tế thường có, song vẫn còn nhiều người dân chủ quan, cả tin dẫn tới việc bị mắc bẫy.
“Phishing” là một hình thức lừa đảo trực tuyến, thường nhằm mục tiêu đánh cắp dữ liệu cá nhân, cài mã độc vào máy tính của nạn nhân. Đây là phương thức sử dụng email để lừa đảo và mục tiêu tấn công thường là hàng loạt và không rõ ràng. “Scam” là từ chỉ lừa đảo nói chung, nhưng phương thức này thường có mục tiêu tập trung vào đối tượng cụ thể và rõ ràng hơn. Mục đích của lừa đảo scam liên quan đến việc lừa tiền của đối tượng nhắm đến.
